واکاوی هنجارهای اخلاقی زیست محیطی کشاورزان: مورد مطالعه کشاورزان شهرستان شیراز

تاکنون برای حل مسائل و معضلات زیست‌محیطی، راهکارهای فنی و فناورانه بسیاری در قالب شیوه‌های نوین کشاورزی مثل کشاورزی دقیق ارائه‌شده است. اما امروزه توجه به بعد اخلاقی در کنار سایر ابعاد مهم حفاظت از محیط‌زیست را می‌توان بیانگر اهمیت توجه به بعد نرم‌افزاری حفاظت از محیط‌زیست در کنار بعد سخت‌افزاری و فنی دانست. زیرا سوابق نشان داده که راه‌حل‌های فنی نتوانسته‌اند از نابودی‌های روزافزون محیط‌زیست جلوگیری کنند. تحقیق حاضر با هدف بررسی وضعیت هنجارهای اخلاقی زیست‌محیطی در بین کشاورزان شهرستان شیراز انجام‌شده است. در این پژوهش از فن پیمایش و ابزار پرسشنامه برای جمع‌آوری اطلاعات از 272 نمونه از کشاورزان شهرستان شیراز استفاده شد. روایی پرسشنامه توسط اساتید ترویج و آموزش کشاورزی و پایایی آن از طریق مطالعه راهنما و آماره آلفای کرونباخ تائید گردید. در این تحقیق بر اساس نظریه فضیلت گرایی، چهار دسته از هنجارهای اخلاقی زیست‌محیطی از قبیل منفعت‌طلبی، صرفه‌جویی، مسئولیت‌پذیری، و آینده‌نگری در بین جامعه کشاورزان موردبررسی قرار گرفتند. نتایج پژوهش نشان داد که بسیاری از کشاورزان باوجود پذیرش ضمنی مسئولیت در قبال سلامتی مصرف‌کنندگان، سایر موجودات زنده و زیست‌کره، در بسیاری از موارد از طریق مصرف بی‌رویه کودها و سموم شیمایی و سوزاندن بقایای گیاهی صرفاً به دنبال کسب منفعت خود (ورای از منفعت عام) می‌باشند. از سوی دیگر، بسیاری از کشاورزان باوجود پذیرش حق نسل‌های آینده در بهره‌برداری از محیط‌زیست، از آینده‌نگری پایینی برخوردار بوده و فعالیت‌های ناپایدار و حال نگری را در برخورد با منابع زیست‌محیطی از خود نشان می‌دهند. در پایان توصیه‌هایی در راستای اصلاح اخلاق زیست‌محیطی در بین کشاورزان و پایبندی هرچه بیشتر آن‌ها به رعایت اصول اخلاقی زیست‌محیطی ارائه‌شده است.